Smissepark - Sint-Niklaas

Het project

I.s.m. Bontinck Architecture and engineering

Opdrachtgever

Zabra Real Estate

Jaar

2025

Oppervlakte

14.000m²

Status

Gerealiseerd

Kernpunten

De projectsite omvat twee delen met een verschillend verleden.

Het eerste deel, het Driegaaienbos, vormt een waardevol natuurgebied binnen een verstedelijkte omgeving.
Het tweede deel bestond uit grasland met een kenmerkend bol profiel, het resultaat van het historische gebruik als bolle akker, typerend voor het Waasland. Bij de uitwerking van het ontwerp voor de omgevingsaanleg stond het behoud van zowel het bos als het natuurlijke karakter centraal. Het bolle profiel werd bewust bewaard als verwijzing naar het verleden.

De gebouwen zijn ingeplant op het hoogste punt van het terrein, terwijl wadi’s langs de randen het reliëf versterken en zorgen voor een functionele waterhuishouding.

Binnen het Smissepark werden twee duurzame appartementsgebouwen gerealiseerd, waarvan één in het bestaande parkbos. Het ontwerp legt de nadruk op een evenwicht tussen wonen en natuurbeleving. Door de aanleg van ontspanningszones en open ruimtes krijgen bewoners de kans om dichtbij huis te genieten van een rustige, groene omgeving.

Circulariteit

In het bos bleven de ingrepen bewust beperkt en kleinschalig. Er werden natuurlijke paden in schors aangelegd, samen met een takkenwal, enkele spelprikkels en picknickbanken. Deze elementen nodigen bewoners uit het bos te betreden en te beleven, zonder het natuurlijke karakter te verstoren.

Een belangrijke ecologische ingreep vond plaats in het bos: de verwijdering van het jonge opschot van esdoorn. Deze soort verstoorde de natuurlijke samenstelling van het bos. Door het verwijderen ontstaat een open plek waardoor zonlicht de bosbodem bereikt. Dit stimuleert de ontwikkeling van nieuwe vegetatielagen zoals mos- en kruidlagen, die op hun beurt andere fauna en flora aantrekken. Op deze manier wordt de biodiversiteit verhoogd en ontstaat een rijkere gelaagdheid in het bos.

Samengevat biedt het ontwerp een doordachte balans tussen behoud, ecologie en beleving. Het Driegaaienbos blijft grotendeels onaangetast maar wordt wel toegankelijk gemaakt voor bewoners. Het historisch profiel van het grasland krijgt een prominente rol in de nieuwe inrichting. Door het combineren van natuurlijke elementen, functionele waterstructuren en recreatieve zones ontstaat een leefomgeving die duurzaamheid en natuurbeleving op een vanzelfsprekende manier verbindt.

Mobiliteit

Het ontwerp werd uitgedacht volgens het STOP-principe. De ondergrondse parkeergarage was reeds opgenomen in de plannen van de architect en net daarom was het onze taak om de andere vormen van mobiliteit extra zichtbaar te maken voor bewoners en bezoekers.

Stappers nemen de centraal gelegen toegang en kunnen zich op een veilige en autoluwe manier naar hun woning (of doorheen het park) begeven. Het is een troef dat er reeds een bushalte aanwezig was aan het projectgebied, wat perfect past binnen onze mobiliteitsvisie. Het opzet is dat bewoners en bezoekers hun fiets gemakkelijk kwijt moeten kunnen. De fietsenbergingen zijn daarom zeer ruim en toegankelijk en liggen telkens strategisch aan de ingangen, waardoor mensen meer geneigd zijn om hun fiets te gebruiken. Een groter gevoel van veiligheid ontstaat door de mogelijkheid te geven om sommige bergingen af te sluiten.

Aan de ingang van de fietsenbergingen wordt de verharding doorgetrokken op de rijweg, zodat automobilisten gewaarschuwd worden voor de aanwezigheid van fietsers.

Duurzaamheid

Duurzaamheid vormt de rode draad.

Alle grond werd ter plaatse behouden, zodat heel wat kilometers en uitstoot vermeden werden. Door het gebruik van rijplaten en een doordachte werfinrichting werd getracht om de bodemstructuur en het ondergrondse leven zo min mogelijk te verstoren. Ook boven de grond kreeg het kringloopidee een stem: dood hout blijft voortaan liggen en verandert in een voedselbron en schuilplaats voor insecten, paddenstoelen en kleine zoogdieren.

Zo bouwen we samen met de natuur aan een veerkrachtig ecosysteem.

Daarnaast werd de keuze gemaakt om houtafval een tweede leven te geven: takken worden gestapeld in takkenwallen en houtresten worden verhakseld tot schorspaden.

Wadilandschap

Tussen de twee appartementsgebouwen ligt een wadilandschap dat niet enkel functioneert als wateropvang, maar ook een speelse dimensie toevoegt. Hier zijn boomstammen en keien geïntegreerd als spelelementen die passen binnen de natuurlijke uitstraling van het park.

Op die manier wordt het water zichtbaar gemaakt en krijgt het letterlijk een centrale plek op het terrein. Ook langs de kant van de Smisstraat en langs de rijweg wordt het water zichtbaar opgevangen in lange wadi’s die onderling verbonden zijn.

Daarnaast wordt er naar gestreefd om een maximum aan water op te vangen en ter plaatse te laten infiltreren. Om dit te bereiken is het ontwerp zo opgevat dat de verharde oppervlaktes afwateren in de naburige groenzones of wadi’s.

Groenbeheer – biodiversiteit

Het Driegaaienbos was een sterk verboste Engelse landschapstuin, dus in dat gedeelte werden geen extra bomen voorzien. Het bolle grasland dat werd ingericht met een appartement, rijweg en parkeerplaatsen werd ook groen ingericht met bomen, bosgoed, wadi’s en bloemenweides. Het verlies in groene oppervlakte wordt gecompenseerd door een aanwinst aan groenbeleving en ecologische meerwaarde.

Het project richt zich op het behoud en versterken van natuurlijke elementen, zoals het Driegaaienbos, met maatregelen die de biodiversiteit bevorderen (bijvoorbeeld verwijderen van invasieve soorten, creëren van open plekken, en het integreren van natuurlijke paden en spelelementen). Daarnaast wordt er gestreefd naar het minimaliseren van ingrepen en het behouden van het natuurlijke karakter.

Er is zeker sprake van een zorgvuldig groenbeheer, onder meer door het werken met een erkend ETW voor het beheer van de bomen, het beperken van ingrepen in het bos, het gebruik van natuurlijke paden en het hergebruiken van houtafval (bijvoorbeeld takken en boomstammen) ten gunste van de natuurlijk kringloop en natuurbehoud. De verlichting wordt beperkt om fauna en flora minimaal te storen.